Chuyện về người thầy thuốc luôn học tập và làm theo chữ “cần” của Bác
Hồ Chí Minh mãi là một tấm gương sáng ngời về đạo đức cách mạng. Suốt cuộc đời, Bác đặc biệt quan tâm tới việc giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên. Bác quan niệm đạo đức là nền tảng và là sức mạnh, là nhân cách của người cán bộ, đảng viên. Bác coi đó là cái gốc của cây, là ngọn nguồn của sông nước. “Cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư” [1] được xem là 8 chữ vàng mà Bác yêu cầu mỗi cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức phải phấn đấu thực hiện thật tốt để phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân.

Nghề y là một nghề đặc biệt, yêu cầu không chỉ kiến thức mà còn đòi hỏi sự cần cù và hy sinh lớn lao, bởi đây là nghề cứu người. Sự cần cù của người thầy thuốc không chỉ biểu hiện qua việc nâng cao kiến thức mà còn trong việc thực hành y đức. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, “lương y phải kiêm từ mẫu” [2], nghĩa là người thầy thuốc không chỉ có nhiệm vụ cứu chữa bệnh tật mà còn phải yêu thương, chăm sóc bệnh nhân như một người mẹ hiền. Y đức được xem là nền tảng quan trọng trong hoạt động khám chữa bệnh, giúp người thầy thuốc luôn đặt lợi ích và sức khỏe của bệnh nhân lên hàng đầu.
Tôi may mắn gặp được anh, người thầy thuốc luôn học tập và làm theo chữ “Cần” của Bác. Đó chính là bác sĩ Nguyễn Phú Khương đang công tác tại Trung tâm Y tế huyện Phú Tân.
Bác sĩ Khương là một người con của quê hương Phú Tân, sinh ra và lớn lên trong một gia đình trí thức. Từ nhỏ, bác sĩ đã được nhận sự giáo dục, dạy dỗ rất đúng đắn của gia đình. Sau khi tốt nghiệp bác sĩ tại Trường Đại học Y Dược thành phố Hồ Chí Minh vào năm 2003, mặc dù có nhiều cơ hội được ở lại làm việc tại các bệnh viện lớn tại thành phố nhưng đồng chí đã quyết định về công tác, phục vụ tại quê nhà Phú Tân. Sau gần 20 năm học tập, rèn luyện, cống hiến không mệt mỏi, với đạo đức – trình độ – tấm lòng hết mình vì mọi người, bác sĩ Khương đã tạo được uy tín và sự tôn trọng, yêu thương của rất nhiều bệnh nhân và đồng nghiệp. Sự thân thiện, hòa đồng của bác sĩ Khương được mọi người đều quý mến, từ những người gặp hàng ngày cho đến người mới một đôi lần giao tiếp. Hiện nay, bác sĩ Nguyễn Phú Khương là Đảng ủy viên Đảng bộ Trung tâm Y tế huyện Phú Tân – Bí thư Chi bộ – Trưởng phòng Kế hoạch Nghiệp vụ và là một bác sĩ chuyên khoa I – Nhi. Tất cả chúng ta đều biết, một cơ sở khám chữa bệnh có uy tín, hiệu quả thì ngoài kỹ năng giao tiếp, yêu thương bệnh nhân, phải khám và điều trị bệnh đúng theo hướng dẫn của Bộ Y tế. Từ hướng dẫn chung Bộ Y tế, tùy tình trạng bệnh, cơ sở vật chất, con người mà cơ sở y tế đó sẽ xây dựng một phác đồ điều trị cụ thể phù hợp với hướng dẫn điều trị của Bộ Y tế, phù hợp với địa phương, với quy định Bảo hiểm Y tế… Công việc khó khăn đấy chính là một phần công việc của Phòng Kế hoạch Nghiệp vụ, của Bác sĩ Khương với cương vị trưởng phòng.
“Cần” là một phẩm chất của đạo đức của người cách mạng. “Cần, kiệm, liêm, chính” là một trong những đặc trưng cơ bản của tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Lúc sinh thời, Bác Hồ thường dạy: Trời có bốn mùa: Xuân, Hạ, Thu, Đông; Đất có bốn phương: Đông, Tây, Nam, Bắc; người có bốn đức: Cần, Kiệm, Liêm, Chính. Thiếu một mùa thì không thành trời, thiếu một phương thì không thành đất, thiếu một đức thì không thành người. [3] Chữ “Cần” trong tư tưởng của Hồ Chí Minh là trí tuệ, là phẩm chất cần thiết của mỗi cán bộ, đảng viên, nhất là người Thầy thuốc cần tích cực tu dưỡng, rèn luyện phấn đấu để thực thực sự trở thành Người Thầy thuốc “Lương y như từ mẫu” phục vụ bệnh nhân như một công bộc của dân. “Cần” theo tư tưởng Hồ Chí Minh có nghĩa là cần cù, siêng năng, chăm chỉ trong học tập, lao động, chiến đấu và sản xuất. “Cần” còn có nghĩa là việc gì, dù khó khăn đến đâu, nếu có quyết tâm, có chăm chỉ cũng làm được. Giống như dao siêng mài thì sắc bén, ruộng siêng làm cỏ thì lúa tốt, “Ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong”. Bác đã dạy: “Làm việc phải đến đúng giờ, chớ đến trễ về sớm. Làm cho chóng, cho chu đáo. Việc ngày nào nên làm xong ngày ấy, chớ để ngày mai”. [4] Học tập và làm theo Bác, tôi thấy bác sĩ Khương luôn làm việc với tất cả trách nhiệm và sự tận tâm. Bác sĩ luôn đi làm sớm và thường về muộn nhất so với đồng nghiệp khác chỉ vì cố gắng làm cho xong việc. Rất nhiều lần, người ta thấy bác sĩ Khương có mặt ở bệnh viện vào những ngày nghỉ cuối tuần để cố gắng hoàn thành một công việc đột xuất nào đó. Sự chuyên cần của bác sĩ càng được thể hiện rõ hơn trong những ngày huyện Phú Tân gồng mình chống chọi với đại dịch COVID-19.
Vào những tháng cuối năm 2021, đại dịch COVID-19 bùng phát dữ dội, với vai trò là thành viên Tiểu ban điều trị của Ban chỉ đạo phòng chống COVID-19 huyện kiêm nhiệm Phó Giám đốc Bệnh viện điều trị COVID-19 huyện Phú Tân, áp lực công việc trên vai của bác sĩ Khương thêm phần to lớn. Như con ong chăm chỉ, bác sĩ Khương thường xuyên theo đoàn công tác của Ban chỉ đạo huyện, khảo sát các địa điểm thiết lập các khu cách ly tập trung, cách ly điều trị cho người nhiễm COVID-19. Sắp xếp, bố trí các khu vực dành cho bệnh nhân, khu trực chuyên môn của nhân viên y tế nhằm đảm bảo công tác kiểm soát nhiễm khuẩn theo đúng quy định của Bộ Y tế. Với vai trò Phó Giám đốc Bệnh viện điều trị COVID-19 huyện, bác sĩ đã xây dựng, triển khai quy chế hoạt động, hoạch định từng khu cách ly; phân công, luân chuyển lực lượng y – bác sĩ trực các khu cách ly theo quy định; điều tiết, thu nhận bệnh nhân giữa các khu điều trị tầng 1, tầng 2 và Bệnh viện điều trị Covid 19 Phú Tân…
Với đức tính chuyên cần, chăm chỉ, bác sĩ Khương đã thực hiện rất tốt những công việc được giao, đóng góp vào thành công chung trong công tác phòng chống đại dịch COVID-19 tại huyện nhà, đưa huyện Phú Tân chuyển sang giai đoạn thích ứng, an toàn, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19.
Chữ “Cần” theo quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh, không chỉ là chăm chỉ, siêng năng mà phải gắn với trí sáng tạo, phương pháp, lề lối làm việc khoa học, chủ động trong việc sắp xếp công tác hợp lý, khoa học. Bác cũng dạy: “Muốn cho chữ cần có nhiều kết quả hơn, thì phải có kế hoạch cho mọi công việc. Nghĩa là phải tính toán cẩn thận, sắp đặt gọn gàng”. [5] Với trọng trách là Trưởng phòng Kế hoạch Nghiệp vụ – Đơn vị quản lý hầu hết mọi hoạt động chuyên môn của Trung tâm Y tế ở cả 02 hệ điều trị và dự phòng, cùng với vai trò của Bí thư chi bộ – Đảng ủy viên phụ trách công tác Tuyên giáo của Đảng ủy. Bác sĩ Khương luôn tất bật với vòng quay công việc, công tác Đảng, công tác chuyên môn đan xen nhưng đồng chí Khương đã tự xây dựng cho mình lịch làm việc khoa học, cụ thể, phân bổ thời gian hợp lý để đảm bảo hoàn thành các đầu công việc thường xuyên theo đúng tiến độ và giải quyết tốt các vấn đề cũng như công việc phát sinh.
Đến cơ quan, ngoài thời gian tiếp xúc, giải quyết các ý kiến, yêu cầu của bệnh nhân và thân nhân bệnh nhân phát sinh trong quá trình khám chữa bệnh, người ta luôn thấy bác sĩ Khương miệt mài nghiên cứu, học tập, làm việc bên máy tính cá nhân. Các công việc được giải quyết theo hình thức cuốn chiếu, xong việc này lại bắt tay ngay vào công việc khác như một con tằm luôn tận tụy nhả tơ.
Với vai trò Trưởng phòng Kế hoạch Nghiệp vụ – lãnh đạo một cơ quan tham mưu trong việc thực hiện mọi hoạt động chuyên môn của Trung tâm Y tế. Bác sĩ Khương đã dành nhiều thời gian, công sức để tập trung nghiên cứu các văn bản chỉ đạọ để thực hiện thật tốt công tác tham mưu cho Ban Giám đốc; xây dựng, triển khai, tổ chức thực hiện các mặt hoạt động của công tác chuyên môn. Một lĩnh vực mà bác sĩ Khương có rất nhiều kinh nghiệm đó chính là việc thực hiện chính sách pháp luật về Bảo hiểm y tế. Làm thế nào để phát hiện, ngăn chặn, hạn chế các hành vi gian lận, trục lợi trong khám chữa bệnh bằng thẻ Bảo hiểm y tế? Làm thế nào để đảm bảo quyền lợi của người dân khi đến khám chữa bệnh bằng Bảo hiểm y tế nhưng vẫn đảm bảo thu đúng, thu đủ chi phí khám chữa bệnh cho đơn vị theo đúng quy định của Pháp luật? Đó là những vấn đề mà bác sĩ Khương trăn trở và mất rất nhiều thời gian, công sức để tìm ra giải pháp thực hiện đảm bảo hài hòa quyền lợi của cả 03 bên: Người bệnh có thẻ Bảo hiểm y tế, Trung tâm Y tế và cơ quan Bảo hiểm xã hội.
Với vai trò Tổ trưởng Tổ Quản lý chất lượng bệnh viện, nhiều năm qua, bác sĩ Khương đã đóng góp rất nhiều trí tuệ, công sức cho việc thực hiện Bộ tiêu chí đánh giá chất lượng bệnh viện Việt Nam của Bộ Y tế. Từ năm 2014 đến nay, điểm đánh giá, xếp loại theo Bộ tiêu chí của Trung tâm Y tế huyện Phú Tân luôn đứng đầu trong hệ thống các bệnh viện tuyến huyện trong toàn tỉnh.
Điều mà chúng tôi khâm phục và nể trọng nhất đối với bác sĩ Khương là bác sĩ luôn sẵn sàng tiếp nhận mọi công việc được phân công và bắt tay vào thực hiện với tất cả trí tuệ và sự nhiệt tình. Không có con đường nào là bằng phẳng và tươi sáng nếu trước đó không tốn nhiều mồ hôi cho công tác mở đường, chăm lo, dọn dẹp. Không người nào có thể biết và làm tốt hết mọi công việc nếu không có sự nhiệt tình, quên mình, sẵn sàng tiếp nhận cái mới, cái khó để tìm tòi, nghiên cứu, ứng dụng những điều đã học, chắt lọc những kết quả tích cực. Luôn học hỏi kinh nghiệm từ những người đi trước, từ những thành công của các đơn vị khác để tạo nên một hướng đi tốt nhất theo cách của chính bản thân mình. Quan điểm làm việc của bác sĩ Khương là như thế!
Chính sự dấn thân, dám nhận, dám làm mọi công việc được phân công dù khó, dù mới đã tạo cho bác sĩ Khương một kiến thức, bản lĩnh và sự hiểu biết sâu sát về rất nhiều vấn đề thuộc lĩnh vực chuyên môn của đơn vị mà bác sĩ được giao phụ trách. Và cũng chính điều này đã làm cho tất cả đồng nghiệp khâm phục, tôn trọng, yêu quý, kính nể và tự nhìn lại bản thân để phấn đấu, học tập, làm theo.
Với vai trò là một bác sĩ chuyên khoa, bác sĩ Khương luôn cần mẫn với tấm lòng “Lương y như từ mẫu” trong khám chữa bệnh. Khi sinh hoạt với đồng nghiệp trẻ, bác sĩ Khương nhấn mạnh “Phải xem người bệnh như người nhà chăm sóc chu đáo, tránh những thói xấu phân biệt đối xử giữa nghèo, giàu, phục vụ qua loa,…”. Khi sinh hoạt chuyên môn, bác sĩ Khương chia sẻ: “Chúng ta phải chuyên cần học hỏi chuyên môn để chữa bệnh hiệu quả, tiết kiệm chi phí, thời gian cho bệnh nhân. Có máy móc hiện đại, chúng ta đã phục vụ bệnh nhân ngày càng tốt hơn. Tuy nhiên, chúng ta không được ỷ lại vào máy móc, vì dù tinh vi đến mấy cũng không thể thay thế con người. Do đó, cần phải trực tiếp thăm khám cho người bệnh”. Bác sĩ Khương không chỉ thực hiện chữ “Cần” trong lời dạy của Bác trong công tác tham mưu, quản lý mà còn thực hiện chữ “Cần” đó trong công tác khám chữa bệnh bằng cả y đức người “Thầy thuốc như mẹ hiền”.
Chữ “Cần” theo lời Bác dạy yêu cầu luôn thể hiện sự tích cực, cầu tiến bộ với các họat động thực tiễn đặc biệt là trong nhiệm vụ chuyên môn, đấu tranh với những biểu hiện lười hoạt động, lười suy nghĩ, học tập một cách thu động máy móc. Thường xuyên tu dưỡng, rèn luyện bản thân trên tất cả các mặt theo lời dạy “Phải hăng hái, bền gan, chịu khó, đồng thời phải cẩn thận, khôn khéo, mềm mỏng”. Người dạy: Lười biếng là kẻ địch của chữ “Cần”. “Một người lười biếng, có thể ảnh hưởng tai hại đến công việc của hàng nghìn, hàng vạn người khác” và “Bệnh lười biếng là tự cho mình cái gì cũng giỏi, việc gì cũng biết, làm biếng học hỏi, làm biếng suy nghĩ. Việc dễ thì tranh lấy cho mình. Việc khó thì đùn cho người khác. Gặp việc nguy hiểm thì tìm cách để trốn tránh”. Người yêu cầu: “Cần không phải là làm xổi. Nếu làm cố chết cố sống trong một ngày, một tuần, hay một tháng, đến nỗi sinh ốm đau, phải bỏ việc. Như vậy không phải là cần”. [6] Học được ở Bác luôn có trách nhiệm trong công việc, tránh xa những điều chưa tốt, đối nghịch chữ “Cần” trong thực hiện chuyên môn và y đức. Bên cạnh thực hiện tốt chữ “Cần” theo lời Bác dạy trong thực hiện nhiệm vụ được giao, trong cuộc sống hàng ngày, bác sĩ Khương luôn gần gũi, hòa đồng với anh, chị, em đồng nghiệp, luôn đề cao tinh thần đoàn kết nội bộ, hướng dẫn, giúp đỡ lẫn nhau để hoàn thành nhiệm vụ chung. Bác sĩ luôn tích cực tham gia các phong trào thi đua của cơ quan đặc biệt là các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao tại đơn vị. Trước những trọng trách to lớn được giao, với việc phát huy tốt chữ “Cần” trong học tập và làm theo gương Bác, những nỗ lực không mệt mỏi của bac sĩ Khương đã được ghi nhận qua nhiều thành tích nổi bật:
* Thành tích tập thể:
– Chi bộ Phòng Kế hoạch Nghiệp vụ: Được Huyện ủy đánh giá, xếp loại hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ 4 năm liên tục.
– Tập thể Phòng Kế hoạch Nghiệp vụ: Được Sở Y tế An Giang đánh giá, xếp loại là Tập thể lao động xuất sắc 6 năm liên tục từ 2016 – 2021; Được nhận 03 bằng khen của Chủ tịch UBND tỉnh An Giang do hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ 02 năm liên tục giai đoạn từ 2016 – 2021.
* Thành tích cá nhân của bác sĩ Khương:
– Chiến sĩ thi đua cấp cơ sở liên tục 12 năm từ 2009 – 2021.
– Nhận 06 bằng khen của Chủ tịch UBND tỉnh An Giang do hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ 02 năm liên tiếp trong giai đoạn từ 2010 – 2021.
– Được Giám đốc Sở Y tế tặng Giấy khen điển hình tiên tiến trong phong trào thi đua yêu nước ngành Y tế An Giang, giai đoạn 2015 – 2020.
– Được Chủ tịch Liên đoàn Lao động tỉnh tặng Bằng khen điển hình tiên tiến trong công nhân viên chức, lao động tỉnh An Giang, giai đoạn 2015 – 2020.
– Được Chủ tịch UBND huyện Phú Tân tăng giấy khen do thành tích xuất sắc trong công tác phòng chống dịch COVID-19 và thành tích tiêu biểu trong học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh năm 2021.
– Được Ban Thường vụ Đảng ủy Trung tâm Y tế huyện tặng giấy khen do thành tích tiêu biểu trong học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh tại TTYT giai đoạn 5 năm từ 2016 – 2020.
– Trong năm 2023, bác sĩ Khương đã được Hội đồng thi đua, khen thưởng tỉnh An Giang đề xuất nhận Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ do có nhiều thành tích xuất sắc, nổi bật trong công tác.
Tư tưởng, đạo đức, phong cách của Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn có sức thuyết phục và sức cảm hóa rất mạnh với cán bộ ngành Y. Trước có Bác sĩ Phạm Ngọc Thạch, người Bộ trưởng Bộ Y tế đáng kính, chỗ nào có dịch, có bệnh là ông không ngại xa xôi, tìm đến để nghiên cứu và điều trị tân gốc. Có Giáo sư Tôn Thất Tùng với hai “bàn tay vàng” đã cứu sống biết bao nhiêu người, bằng phương pháp mổ gan không chảy máu nổi tiếng trên thế giới. Không chỉ Bộ trưởng hay Giáo sư nổi tiếng mới thấm nhuần và hành động theo chữ “Cần” của Bác mà y tá, hộ lý cũng có những người tiêu biểu trong thực hiện nhiệm vụ bằng cả y đức của mình. Bác sĩ Nguyễn Phú Khương – Người thầy thuốc luôn học tập và làm theo chữ “Cần” của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đã minh chứng cho chúng ta thấy dù ở vai trò người cán bộ lãnh đạo hay một bác sĩ chuyên ngành bình thường, bác sĩ Khương luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bằng tất cả tâm huyết. Cần cù nhẫn nại, chịu khó, chịu khổ, hy sinh cái riêng vì lợi ích, vì cái chung.
Là một đảng viên, tôi học được từ bác sĩ Khương sự chịu thương chịu khó, cần cù với công việc bằng tất cả quyết tâm, bằng đạo đức của người cán bộ, đảng viên gương mẫu không ngại khó, ngại khổ. Luôn tự giác tu dưỡng, rèn luyện bằng thực tiễn của bản thân trong học tập, công tác, trong các mối quan hệ với bệnh nhân, đồng nghiệp, người thân, hàng xóm, xã hội. Qua bài viết này, tôi xin gửi thông điệp đến tất cả chúng ta hãy“Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách của Bác” từ những điều nhỏ nhất, bình dị nhất và thể hiện sự chăm chút chu đáo nhất trong nhiệm vụ được giao của mình như những điều bác sĩ Khương đã và đang thực hiện để hòa cùng ban ngành, đoàn thể làm cho quê hương An Giang phát triển hơn nữa trong tương lai không xa.
Lưu Văn Nhân
*Các trích dẫn:
[1] Cuối tháng 5 đầu tháng 6/1949, Hồ Chí Minh viết tác phẩm “CẦN KIỆM LIÊM CHÍNH”, gồm 4 bài báo (bút danh Lê Quyết Thắng, đăng trên Báo Cứu Quốc: Thế nào là Cần, ngày 30/5; Thế nào là Kiệm, ngày 31/5; Thế nào là Liêm, ngày 1/6 và Thế nào là Chính, ngày 2/6 năm 1949); in trong Hồ Chí Minh Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia – Sự Thật, H, 2011, t.6, tr.115-131.
[2] Thư gửi Hội nghị Cán bộ y tế toàn quốc, tháng 6-1953.
[3] Hồ Chí Minh Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia – Sự Thật, H, 2011, t.6, tr. 117.
[4] Hồ Chí Minh toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 2000, t.5, tr 104.
[5] Hồ Chí Minh toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 2000, t.5, tr 663.
[6] Trong tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc” (10-1947) – in trong Hồ Chí Minh toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 2000, t.5, tr 255.